Fidye yazılımı nedir?

Fidye yazılımı iki ana biçimde gelir: şifreleme fidye yazılımı ve kilitleme fidye yazılımı. Bunlar da çeşitli alt türlere ayrılır.

Şifreleme fidye yazılımı
Şifreleme fidye yazılımı saldırısında, saldırgan kurbanın hassas verilerini veya dosyalarını şifreler, ve istenen fidyeyi ödemeden bunlara erişemezler. Teorik olarak, kurban ödeme yaptığında saldırgan dosyalara veya verilere erişmelerini sağlayan bir şifre çözme anahtarı verir, ancak bunun garantisi yoktur. Birçok kuruluş fidyeyi ödedikten sonra bile dosyalarına erişimi kalıcı olarak kaybetmiştir.

Kilitleme fidye yazılımı
Kilitleme fidye yazılımında, kötü niyetli kişiler kurbanın cihazını kilitler ve ekranda, erişimi yeniden kazanmak için fidyenin nasıl ödeneceğine dair talimatlar içeren bir fidye notu sunar. Bu fidye yazılımı türü genellikle şifreleme içermez, bu nedenle kurban cihazına yeniden erişim sağladığında tüm hassas dosyalar ve veriler korunur. Kilitleme fidye yazılımı genellikle mobil cihazlarda kullanılır.

Fidye yazılımlarının bu iki ana türü de aşağıdaki alt türlere ayrılır:

Tehdit yazılımı
Tehdit yazılımı, insanların fidye ödemesini sağlamak için korkutmayı dener. Bu tür siber saldırılarda kötü niyetli kişiler kendilerini emniyet teşkilatı olarak tanıtır ve mağdura bir suç işlediği iddiasıyla para cezası talep eden bir mesaj gönderir.

Şantaj yazılımı
Şantaj yazılımında kötü niyetli kişiler kişisel bilgileri çalar ve fidye ödenmezse bunları açıkça yayınlamakla tehdit eder.

Çifte şantaj fidye yazılımı
Çifte şantaj fidye yazılımında saldırganlar yalnızca dosyaları şifrelemekle kalmaz, aynı zamanda hassas verileri de çalar ve fidye ödenmezse bunları açıkça yayınlamakla tehdit eder.

Siliciler
Siliciler, fidyeyi ödemedikleri takdirde kurbanın verilerini yok etmekle tehdit eder.

Çoğu fidye yazılımı saldırısı üç adımlı bir süreç izler.

1. Erişim sağlama
Kötü niyetli kişiler, bir şirketin hassas verilerine erişmek için çeşitli yöntemler kullanır. En yaygın olanlarından biri, siber suçluların insanları kimlik bilgilerini vermeleri veya kötü amaçlı yazılım indirmeleri için kandırmak amacıyla e-posta, metin veya telefon aramaları kullandıkları kimlik avıdır. Kötü niyetli kişiler ayrıca, kurbanın cihazına otomatik olarak kötü amaçlı yazılım indirmek ve yüklemek için açıklardan yararlanma seti denen bir yöntem kullanan kötü amaçlı web siteleriyle de çalışanları ve diğer kullanıcıları hedef alır.

2. Verileri şifreleme
Fidye yazılımı saldırganları hassas verilere erişim sağladıktan sonra bunları kopyalar ve erişebildikleri yedeklerle birlikte orijinal dosyayı yok ederler. Daha sonra kendi kopyalarını şifreler ve bir şifre çözme anahtarı oluştururlar.

3. Fidye talebi
Fidye yazılımı, verileri erişilemez hale getirdikten sonra bir uyarı kutusu aracılığıyla verilerin şifrelendiğini açıklayan bir mesaj gönderir ve şifre çözme anahtarı karşılığında genellikle kripto para birimi cinsinden para talep eder. Bu saldırıların arkasındaki kötü niyetli kişiler, kurbanın ödeme yapmayı reddetmesi halinde verileri açıkça yayınlamakla da tehdit edebilir.

Fidye yazılımı saldırısının sonuçları, operasyonların anında kesintiye uğramasının yanı sıra önemli finansal kayıplar, itibar zedelenmesi ve uzun vadeli operasyonel zorluklar içerebilir.

Finansal Etkiler
Fidye maliyeti büyük olabilir, çoğu zaman milyonlarca dolara ulaşabilir ve saldırganların şifre çözme anahtarını sağlayacağının veya bu anahtarın düzgün çalışacağının garantisi yoktur.

Kuruluşlar fidyeyi ödemeyi reddetseler bile, yine de büyük finansal maliyetler ortaya çıkabilir. Fidye yazılımı saldırısının neden olduğu aksama, uzun süreli kesintilere yol açarak üretkenliği etkileyebilir ve gelir kaybına neden olabilir. Bir saldırıyı telafi etmek için adli soruşturmaların maliyeti, yasal ücretler ve gelişmiş güvenlik önlemlerine yapılan yatırımlar da dahil olmak üzere ek masraflar gerekir.

İtibar Zedelenmesi
Müşteriler ve iş ortakları, risk altında olan bir işletmeye olan güvenlerini kaybedebilir, bu da müşteri sadakatinin azalmasına ve gelecekteki potansiyel işlerin kaybedilmesine yol açabilir. Yüksek profilli saldırılar genellikle medyanın ilgisini çeker ve bu da şirketin itibarına ve marka imajına zarar verebilir.

Operasyonel Zorluklar
Yedekleme yapılmış olsa bile, iş sürekliliğini ve operasyonel verimliliği etkileyebilecek veri kaybı veya bozulması riski vardır. İşletmeler, özellikle Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Yönetmeliği veya Kaliforniya Tüketici Gizliliği Yasası gibi veri koruma yönetmeliklerine tabi olmaları durumunda, hassas verileri koruyamadıkları için yasal ve idari cezalarla da karşılaşabilirler.

İnsan eliyle gerçekleştirilen en yüksek profilli fidye yazılımı saldırılarının çoğu, hizmet olarak fidye yazılımı iş modelini kullanan fidye yazılımı grupları tarafından gerçekleştirilmektedir.

 

• 2019'da ortaya çıkan LockBit, bugüne kadar finansal hizmetler, sağlık hizmetleri ve imalat dahil olmak üzere çeşitli sektörleri hedef almıştır. Bu fidye yazılımı, ağlar içinde kendi kendine yayılma özelliğiyle bilinir ve bu da onu özellikle tehlikeli hale getirir. LockBit ile ilişkili gruplar verileri şifrelemek ve fidye talep etmek için gelişmiş teknikler kullanarak çok sayıda yüksek profilli saldırı gerçekleştirmiştir. 
• BlackByte saldırılarında genellikle siber suçlular, fidye ödenmediği takdirde verileri şifreleyip dışarı sızdırmakla, yani çalınan verileri yayınlamakla tehdit ederek çifte şantaj uygulamıştır. Bu fidye yazılımı, kamu sektörü ve finansal hizmetler de dahil olmak üzere kritik altyapı sektörlerini hedef almak için kullanılmıştır.
• Haziran 2021 ile Ocak 2023 arasında aktif olan Hive fidye yazılımının arkasındaki grup da çifte şantaj uygulamış, genellikle kamu kurumları ve sağlık tesisleri gibi kritik altyapıyı hedef almıştır. Siber suçlara karşı önemli bir zafer kazanan FBI, 2022 yılında Hive'ın ağına sızarak şifre çözme anahtarlarını ele geçirmiş ve 130 milyon ABD dolarını aşan fidye taleplerini önlemiştir. 
• Akira fidye yazılımı, 2023'ün başlarından beri aktif olan ve hem Windows hem de Linux sistemlerini hedef alan gelişmiş bir kötü amaçlı yazılımdır. Kötü niyetli kişiler ilk erişimi elde etmek için özellikle çok faktörlü kimlik doğrulaması olmayan VPN hizmetlerindeki açıklar aracılığıyla Akira'yı kullanır. Ortaya çıkışından bu yana Akira 250'den fazla kuruluşu etkiledi ve yaklaşık 42 milyon USD fidye yazılımı geliri elde etti.

 

Fidye yazılımı saldırısına maruz kalırsanız, geri döndürme ve kaldırma seçenekleriniz vardır.

Etkilenen verileri yalıtın
Fidye yazılımının ağınızın diğer alanlarına yayılmasını önlemek için mümkün olan en kısa sürede güvenliği ihlal edilmiş verileri yalıtın.

Kötü amaçlı yazılım koruması programı çalıştırın
Virüs bulaşmış sistemleri yalıttıktan sonra, fidye yazılımını kaldırmak için bir kötü amaçlı yazılım koruması programı kullanın.

Dosyaların şifresini çözün veya yedekleri geri yükleyin
Mümkünse, fidye ödemeden dosyaların şifresini çözmek için kolluk kuvvetleri veya güvenlik araştırmacıları tarafından sağlanan şifre çözme araçlarını kullanın. Şifre çözme mümkün değilse, dosyaları yedeklerinizden geri yükleyin.

Saldırıyı bildirin
Saldırıyı bildirmek için yerel veya federal kolluk kuvvetleriyle iletişime geçin. Amerika Birleşik Devletleri'nde bunlar FBI yerel saha ofisiniz, IC3 veya Gizli Servis'tir. Bu adım muhtemelen acil endişelerinizi çözmeyecek olsa da, bu yetkililer farklı saldırıları aktif olarak takip edip izledikleri için önemlidir. Onlara deneyimleriniz hakkında bilgi vermeniz, bir siber suçluyu veya bir siber suç grubunu bulma ve yargılama çabalarında faydalı olabilir.

Fidyeyi ödeme konusunda dikkatli olun
Fidyeyi ödeme fikri cazip gelse de, siber suçluların sözlerini tutacaklarının ve verilerinize erişmenize izin vereceklerinin garantisi yoktur. Güvenlik uzmanları ve kolluk kuvvetleri, kurbanları gelecekteki tehditlere açık bırakabileceği ve suç sektörünü aktif olarak destekleyebileceğinden, fidye yazılımı saldırısı kurbanlarının istenen fidyeleri ödememelerini tavsiye ediyor.

Güvenlik araştırmacıları, fidye yazılımlarının önümüzdeki yıllarda sıklığının ve karmaşıklığının artmaya devam etmesini bekliyor. Yapay zeka alanındaki gelişmeler, siber suçluların fidye yazılımlarını hızla otomatikleştirmelerini ve geliştirmelerini kolaylaştırıyor. Ayrıca sınırlı teknik becerilere sahip daha fazla insan oyuna dahil oluyor çünkü dark web üzerinden yapay zeka güdümlü fidye yazılımı araçları satın alabiliyor veya hizmet olarak fidye yazılımı sunan gruplarla ortaklık kurabiliyorlar.

Ulus-devlet destekli gruplar da dahil olmak üzere daha büyük, daha gelişmiş siber suç örgütleri de giderek artan bir şekilde kritik altyapı ve tedarik zincirlerini hedef almakta, belediye ve iş operasyonlarında önemli kesintilere yol açmaktadır. Bu kuruluşlar genellikle hizmetleri kilitlemek amacıyla hükümetleri, ulaşım sistemlerini ve sağlık kuruluşlarını hedef almaktadır.

Bu gelişen tehditlere karşı koymak için kuruluşlar, fidye yazılımı saldırılarını hızlı ve etkili bir şekilde tespit etmelerine ve bunlara yanıt vermelerine yardımcı olan siber güvenlik için yapay zekayı benimsiyor. Bu teknolojiler, bir fidye yazılımı saldırısına işaret edebilecek desenleri ve anormallikleri tespit etmek için büyük miktarda veriyi analiz eder. Bu çözümlerin çoğu tespit edilen tehditlere otomatik olarak yanıt vererek saldırının etkisini azaltmak için gereken süreyi de kısaltabilir.

Sıfır Güven güvenlik modeli de siber güvenliği artırarak fidye yazılımlarının ve diğer kötü niyetli etkinliklerin yayılmasını sınırlamanın bir yolu olarak güven kazanmaktadır.